VANNEIHTLUANGISM

Khawi khawchhuak nge? Eng chhungkua atanga seilian nge? tih lam ka hre lo. Hriat tul tak a nih pawh ka hre hek lo. Heti taka Mizote, a bikin Thalaite min chingphara kan sawichhuah thiam loh tam tak min puanzar sak thin tu hi, ka hmuh dan ka ziak chak ve a ni mai. Amah hi mi puitling leh fing ka tihte zinga mi a nih vanga he thu ziak ngam hi chu ka ni ve chauh. Pawnlam mite awka leh hmelma awka anga a ngai lui a, a hua a nih leh, ka rin ang a ni lo a ni mai.

Mizo Sumdawng zingah thiam tih tlak khawp han fak tur an tam lo hle ang. Pu Tluanga hi chu thiam chungchuang tak chu a lo ni. A sawkar hna bansana Sumdawnna a beihdan chanchin tlem ka hriat ve te, Printing lama a hna ka hriat beitham takte leh IT lama thiamna ril nei vak si lova mi Advance tak a nih dante sawi thui a tul lovang. Ka sawi chak lai zawk chu, thuziak lama sumdawng a nihna hi a ni. Tunlai dinhmun thlir hian thalai rual kan ti ti khawm a, Lengzem chhuak thar ber chhiar lo chu kan mawl hmel ta riau mai! Eng eng emaw, ho te te ni a lang, tha tak tak ni si, thlatin mai min hlui a. Rs. 20/- man thil leiah chuan hlu ber mai hian ka hre thin. Chhuna lei hi chhiar nghal phal lova zan mut huna chhiar atan khek hram thin ka ni a, thiante lo chhiar rik palh pawh ngaithla duh thin lo ka ni ve pha tlat. Thlatin chhuak chanchinbu Editor an tam ta mai, mahse, ani hi chu a danglam a ni. Mizo mi nawlpuiin kan mamawh em em, kan mamawh tih pawh kan inhriat si loh zirtirna fing leh pawmnuam em em hian min chawm a. Nui chungin kan lem dawk dawk a, suangtuahna thui tak min la pek belhchhah zui a. A tak ram thlentir tura chakna nei ve lo kei teh lul pawh hian Suangtuahnain Babel In sang ka sak zin phah teh a nia. A customer ten a kutchhuak kan nghakhlel a, lawm takin kan lei a, ani ve thung chuan a thlan zawk ni ngeia ka rin, hmingthatna a hlawh a, sumin a la plus zui a. A talent dawn chhun (?) a tipung a, chu ngei chuan ei a zawng a, a hmu phian leh nghal. Huaisen takin a duh duh a ching kual a, kan lo hlauh leh zah em em mihring, kan ram roreltu khawlte thlengin a hlau ve lo. Pu Vana saihlum chu artui tia tia an lo tih hmang ngei khan a sai pawp pawp mai a ni. A sai fuh tawhte hi Kum engzat chhung tak ngawt ve ang maw? Englekhawle, huai tak chu a ni. A entir chu, huai tur khawpin a intodelh tihna ni mai. Heng a hlawhtlinna zawng zawng phenah hian harsatna tam tak a paltlang ngei ang tih chu thil chiang sa chu a ni teh meuh mai. Amaherawh chu, mi vannei chu a ni chiang alawm. Thluak hmang takin a khawsa nitin tih a hriat a, a phakar reuh ngawt te hian ka ring ru thin.

Ti zawng hian i ngaihtuah chhin teh ang. Rawlthar fing leh fel a huikhawm a, an rilu sukthlek a lak pen sak a, a vulh a, a tilar a. Tichuan, an talent hmangin a eizawnna a ti lian a. Hun a kal deuh a, ani chu Employment Generate tu a ni ta a. Mak sak deuh deuhva an inbawl kualna Zoram mipui ten kan thu tak khuk pui ta vel a. An tan sum hnar a lo ni a. An inkahna nat hmel tak takte chu chhiar ve pha nih kha changkanna a ni tan hial tawh a. Hman deuh atanga tawh khan thuziak tha tak tak min hluina karah na tak takin bul an tan tawh a. An chhawm nung zel a, nawm hmel deuh hian Friendship an siam a. An huangchhunga tal pha chin mi tharte pawh hian chu zia ngei chu an thanhnan chho a. Keinin kan lo ngaisang a. Thangtharte Value system pakhat chu ho taka nun a, Vana & Friends te chin than, na lua awm lova thian huangchhungah chuan insawisak vel hi a ni chho tan ta. Mi rin phak reng reng loh tura mahni zak miah lo si lova thiante han tihnat thiam chu changkanna a ni tan a. Changkang lo nih hlauh vangin na tak pawh na tih loh a ngai chho a, Adaptability nei deuh lo phei chu rilru zim nih a awl hle ta ve ang. Anni ho hi chuan, ho lo taka nungin ho tak angin an lang a, kan Hero an ni a, mi nawlpui chuan kan Hero ho Life hi Zero Life-in kan copy tlat si.

He nun nawmhmel tak hi a nihna dik tak hrechiang lova Practice chi a nih loh zia te, emaw thalaite nuna bettlat tur anih zawk ziate emaw, anni hian kan nuna rah tha a chhuah leh chhuah loh chungchangte hi an sawi thiam leh fe zawk ta ve ang. A eng zawng pawhin tang dawn se, ka ngaihtuah lo hlawm khawp mai. Mi tharte tiam hian. Thil pakhat erawh ka chiang, ‘kan awmdan leh kan chetzia zawng zawng hi keini aia la naupang emaw, kan chhehvela kan nihna chhete pawh la pha ve lo khanglang mihringte hian min lo zir reng zel’ tih hi. Hemi avang hian anni ang mi langsar leh mi Moral khawih thei tur khawpa ngaisangtu ngahte hian, keini tehlul ai chuan an nun an uluk tur a ni dawn lawm ni? Ka ti deuh thin. Mi private life emaw mi friendship life sawichhiate pawh ka ang ta mai awm mange.. In ngaihdan le.

Pu Vana hian ka nunah ril takin thu a sawi a, ka hriat phak loh thleng hian ka nun a chawm tih ka chiang a. A thu leh hla chhuak tawh zawng zawng hi ka chhiar kim lo mai thei. Mahse, ka hmuh phak tawk a kutchhuakte hi ka ngaihlu a ni. Hringnunah hian a tui a, a zir nasa, a master bawk a. He hringnun a manchianna lo luangchhuak thin hi ka tan chuan chaw tha a ni thin a. Nun hmang thiam lo mi hrang hrangte, nun harsatnain a bawm vel mekte tan hian tihtheih dang nei lo mah ila, ngaihdan ka phak ang tawkin ka siampui ve phah thin. Ani anga master ve hi ka chak phah a, ka chhui nasa reng thin a ni. Kei mimawl leh hrilhfin harsa tan pawh malsawmna a nih ngat chuan Zofa pumpuite tan hian a va hlu dawn em! ka ti thin. Faka chawimawi a phu a, damlaia han tihchiam lah hi kan Zo-Culture a la ni pha deuh si lo. Thi ngat se chuan aw.. Dara manga PL-a ruang chunga a thusawi tum ang mai mai kha chu ka ni lul lovang mawle. A fiamthu mah nise. Mahse, a thih loh avanga chawimawina a dawn lo hi dawn loh phah thak khawp hian dam hlen se, a ir awm chhuak thu leh hla hi Zofaten hlawkpui zel ila, ani hi chu ral raih mahse pawi ka ti lo. Ani pawn pawi a ti lo turah ka ngai. Hetiang ema Thalaite nun man pha leh an rilru sukthlek man chiang hi a hun lai rau rauah an awm leh tawh pawh hian ka ring lo hial. Ring dik tak i maw?

Fak vaka that leh zual phah leh sawisel vaka sim phah tur mihring a ni tawh lo tih hre reng chunga sawi ka ni tih erawh lo hre teh. Chuvangin ka fak uchuak duh lova, ka sawisel vak duh hek lo. Miril tak tak an rilna mai piah lama inti ril tak tak an awm thin, thalaiten kan ngaihsan viau rualin ‘inti’ tel chin ni a kan hriatte kan ning thuai thin. Ka Pu Vana ril zia leh intih ril si loh zia nunte hian thalaite min hip bet tlat a ni. A tawngkam chhuak tin hian Mizo a nun a veizia a tilang a, a bikin Thalaite nun a kawk niin ka hre thin. Rawlthar nun kei tak pawhin ka man phak loh thleng hian a man pha tlat thin te hi mak ve tak chu a ni. Kum 20 lokal leh turah te hian eng tak ang zel ang maw? A vanneihtluanna hi a la tluang zel em ang chu maw?

Englekhawle, ani aia upa tawh te ngaihdan ka hre hauh lova. An ngaisang fa lua lo ve thei thei bawk. Aizawl Taxi Driver ni ve si, a hming pawh hre lo an awm ve bawk kha maw.. ti raw..Dara? Amah pui hian, “Kan venga i lokal chuan, tu pawh ka hming hre lo vaw thlu tawp mah la, case a awm thei lo”, tih ang vel khan rilru pu ve tak ang maw?

Vanneihtluangism hi ism satliah a ni lova, rilru seng vek turin ka sawm che u a. Amah hi tih rawn luai luai ula. Chhaih buai deuh teh ang u. A chhan letna a awm leh kan tan malsawmna leh tho tur a ni mai a...

12.07.2008