‘Kan naupan lai chuan’ tih tawngkam hi Pitar Putar pui pui tawh te chauh sawi tur a ni bik lova, keini la tar chiah lote pawhin ‘Naupan lai’ kan neih ve avangin ti hian bul han tan ve ila.
Nia, kan naupan lai chuan tunlai ang hian thil hi a la changkang ve lova. Tunlai naupangin awlsam taka engkim an tih zung zung tawh thil tam tak hi a awlsam lo khawp thin. Thil khirhkhan tam tak zingah Suangtuahna kan inhman nasat hleih dan lam chhui ka chak deuh.
Suangtuahna hi tunlai naupang ai hian kan seng nasa deuh em aw.. ka ti deuh thin. Radio or Tape Recorder-ah zai kan ngaithla a, Kan beng hriatna chauh hmangin kan ngaithla a, suangtuahna leh mithlain a zaitu hmel leh a hla thuin a ken tel thawnthu kan chhui zui thin. Drama kan ngaithla a; Hamlet, Romeo & Juliet, Johana, Ka ngaidam tawh che asin!, Thangkura, etc.
Beng hriatna mai chauh chhawrin Suangtuahna khawvelah kan zuanglut a, ngaihtuahna hmang thatchhe ber tan pawh ngaihtuahna tam tak sen a ngai bik a ni. Cartoon film tha tak tak te, Computer Games or Video Games la awm ve hek lo, phuahchawp tak taka infiamna hrang hrang dap chawpin hun kan hmang liam thin. Thil tam tak hi loh theih lohvin ngaihtuah a ngai bik tlat a ni.
Tunlai naupang chuan a tlangpuiin Creative mind hi an tlachham deuh tawh em aw? ka ti thin. An mahni kutkawih liau liaua thil tih tum ve na hi an nei chau em em tawh a, thil hoteah pawh tih sak hi an ngai nasa bik tawh a ni.
An thiam loh a ni hauh lova, Khawvel lo changkan zel leh nunphung lo sang tain a kel tel a ni. Dream ngai ve hauh lovin TV/Video/Games a tak lang nghal vekin an nei a tawh. Zai ngaithla se, a tlangpuiin, a satu hmel leh a hla thu mil video en nghal tur a awm tawh a.
Audio chauh Drama ngaihthlak a ngai tawh hek lo. Thawnthu ngaihthlak dauh dauhva mitthla chawp ai chuan Film tha tak tak, mitthla chawp ngai hauh lo duh hun huna en tur a awm ta bawk nen.
Mihring nunah hian Creativity hi a pawimawh em em a, tunlai kan naupang ho tan hian Creative Mind an neih theih nan tihsak theih kan nei em? Heti lam hi kan ngaihtuah tawh ngai em?
Thursday, November 12, 2009
Chungleng leh Hnuaileng indo
Hmânlai hian Satel hian rûlpui tui a vêng a. Nakînah chuan Sakhi hi a lokal a, Satel chu rûlpui inzuankahlênsiakah a sâwm a. Satel chuan, “E khai, kei zawngin ka zuankahlên ve zo lovang; rûlpui tui chu ka bawh keh ngei dâwn a, a hlauhawm dâwn êm mai,” a ti a. Mahse Sakhi chuan, “Bawh keh mah la ka chhan tlat ang che, hlau reng reng suh,” tiin a thlem lui talh a, Satel pawh chuan, “Ni e maw le,” a ti ve ta a.
Tichuan Sakhi chuan rûlpui tui chu a han zuan a, a zuankahlên thei mai a. Satel pawh chu ‘pak chheih khah’ tiin a han zuang ve a; mahse a zuan khum thei ta lo va, a bawh keh ta rap mai a, a pu Rûlpuia pawi a khawih ta. Sakhi chuan a hlau ta êm êm mai a, chhan ngam lo napui chuan tihngaihna dang hre hek lo, “Tela, tlan ta mai rawh, ka hum ngam bik lo che,” a ti a, a rang a rangin a tlanbo ta a.
Chutichuan Satel chu a tlan pawh tlan hlei thei lo chuan chhuk zâwngin a lumin a lum ta bawp bawp a, Saza in a dêng a, Sazuk in te, Sanghal in te a dêng zel a. An hnênah chuan, “Rûlpui tui ka bawh keh a, min hum rawh khai,” a ti zel a, an lo hum ngam lo zel a. Nakinah chuan Savawm in hi a zuk dêng leh dawt mai a, ani chuan, “Tu nge ka in dêng?” a lo ti a, Satel chuan, “Keimah Teltea,” a ti a. Savawm chuan, “Eng nge i hlauhva khatia i lo tlanchhiat chiam mai?” a ti a. Ani chuan, “Sakhi nen rûlpui tui kan inzuankahlênsiak a, ka zuan khum ve zo lo va, ka bawh keh ta a. Rûlpui chu ka hlau va, ka lo tlanchhia a ni, nang zawngin mi hum lul ang che,” a ti a. Savawm pawh chuan, “E khai, ka hum ngam lo’ng che, tlan leh mai tawh,” a ti a, a tlan leh ta a.
Sakei in hi a zuk dêng leh a, “Tu nge ka in dêng?” a lo ti a. Satel chuan, “Keimah Teltea, Sakhi nen rûlpui tui kan inzuankahlênsiak a, ka zuankahlên ve zo lo va, ka bawh keh ta a, ka hlau va, ka tlanchhia a ni,” a han ti a. Sakei pawh chuan, “E, khai khai khai, chu zawng ka hum ngam awzawng lo mai che, tlan leh ta mai tawh,” a lo ti ve leh si a, a tlan leh ta bauh bauh a. Nakinah chuan Murâ in hi a zuk dêng leh ta dawt a, “Tu nge ka in deng?” a lo ti a. Satel chuan, “Keimah Teltea, Sakhi nen rulpui tui kan inzuankahlênsiak a, ka bawh keh ta a, ka hlau a, ka lo tlan a ni,” a ti a, humhim a dil nghal a. Murâ chuan, “E, hlau reng reng suh, keiman ka hum ang che,” a ti a, a thla hnuaiah chuan a bihruktir ta tlat a.
Rûlpui chuan Satel hnu chu a rawn chhui a, sa apiang chu a rawn zawt zêl a. Murâ in a lo thlen dâwn chuan a rawn tleng ri leh ta hruah hruah mai a, Murâ chuan, “Chu, eng thawm nge ni ta?” a ti a; Satel chuan, “Chu chu alawm ka hlauh chu, rûlpui tleng thawm a nih chu,” a ti a. Rûlpui chu a lo thleng ta a, Murâ hnênah chuan, “Teltea i lo hmu em?” a han ti a, Murâ chuan, “Hmu teh suh e,” a ti a. Rûlpui chuan a ringhlel deuh a, “I inah hian a hniak a tawp si a, i hmu ngei tûr a ni; i thukru a ni ang e, i thla kha han zâr teh,” a ti a. Murâ chuan a thla lehlam chauh chu a han zâr duai a. “Lehlam kha han zar leh teh,” a ti a, Murâ chuan, “Helam hi zawng a nâ a ni,” a ti ta tlat a. Rûlpui chuan, “Tlêmte talin kan kau teh,” a ti talh a, a han kau a, Satel mei hmawr chu a hmu ta hlauh mai a. Chutah rulpui thinrim chuan chunglêng leh hnuailêng indo thu a puang ta a ni.
Chutichuan hnuailêng zawng zawng chu an inko khawm a, indo tûr chuan an inbuatsaih ta mup mup a. Chunglêngho zawng zawng pawh an inko khawm a, bûngpui zârah hian an fu khawm tuih mai bawk a; inbeih dân tûr chu an rêl tawn ta mup mup mai a. An rel zawh chuan an inbei ta a; rûlpui chu a han ding ûr ûr a, bûng zâr lehlam chu na tak hian a han vaw bal hlawk mai a, a zâra sava fu zawng zawng chu an darh ta chum chum mai a. Hnuailêngho chuan an hotu rûlpui thiltih chu an lawm a, hlim êm êm hian an hawhaw dur dur a.
Rûlpui a lo hahdam deuh hnu chuan a ding leh ûr ûr a, bûng zâr lehlam chu a vaw tliak leh ta mai a, hnuailêngho chu an hlim nasa lehzual a, chunglêngho erawh chu an ngui deuh rawih hlawm tawh a. An zîngah chuan bâk hi a lo tel ve a, a thlawh ve theih avângin chunglêng zîngah a inchhiar a ni a. Nimahsela hnuailêng ho chu chan tha zawka an lan tak avâng chuan an hnên lamah a thlawk thla a, “Hei, mi en ula, ka lu te, ka hate hi hnuailêng ka nih hi,” a ti a, hnuailêng awmin a awm ve ta a. An indo chu an inbei nasa deuh deuh va, chêngkawlte hian pîtte ngal delh tliah an tum a, vatê te pawhin changpât hi man talh an tum bawk a, a lianin a lian, a tein a te, mahni tum tâwk tâwk chu thahnemngai takin an inbei a.
Nakînah chuan Murâ chuan rûlpui chu a ching ta nawk nawk mai a, rûlpui chu a chau ta. Chuvâng chuan chunglêngho chu an hlim ve leh ta thung a, an hotupa Murâ huaina leh thiltih ropui chu an lawm a, an hawhaw leh ta hluah hluah mai a. Bâk chuan a hmuhin chunglêng lama tan a chak leh ta hle a, an hnênah a thlawk chho leh a, “Mi en ula, hnuailêng ka nih loh hi, thla pawh ka neih hi,” a ti leh a.
An indo chu nasa tak hian an inbei zel a, nakînah chuan rûlpui chu a lo ding leh ta ûr ûr a, bûngpui zâr chu a han vaw leh vak a, a vaw tliak zo ta lo va, a kâkpuiah chuan a inbâng uai ta hnup mai a. Chu veleh Murâ chuan a zâng ruh tak maiah chuan a hmuiin a zuk chilh tliak ta vek a, a thi ta a. A tâwpah chuan chunglêngho chuan an ngam ta nge nge a ni.
Nakinah chuan inremna an siam ta a, an lo inngeih leh ta a. An indo lai khan Bâk kha a dawihzep avânga thawkpalai fo a nih avâng khan chunglêng leh hnuailêng an inrem hnu chuan pâwl tur a hre ta lo va. A inzahpui a, khaw engah chuan len pawh lêng ngam lovin pûkah a tawm bo va, zânah an hmuh lohvah a chhuak ve ngam chauh zuk nia!
Ngaihtuah zui atan:
1)Teltea kha indo lai khan Murâ khan a la hum zui ta zel nge? A chipui hnuailêng Sipai atan rulpui khan a pawm ve leh ta mai niang le?
2)Kan Politician intiho zingah hian Bâk ang hi an tam viau mai lo’ng maw?
3)Chêngkawlin Pîtte ngal delh tliah a tum lai vel hi han mitthla ve chhin teh u.
Tichuan Sakhi chuan rûlpui tui chu a han zuan a, a zuankahlên thei mai a. Satel pawh chu ‘pak chheih khah’ tiin a han zuang ve a; mahse a zuan khum thei ta lo va, a bawh keh ta rap mai a, a pu Rûlpuia pawi a khawih ta. Sakhi chuan a hlau ta êm êm mai a, chhan ngam lo napui chuan tihngaihna dang hre hek lo, “Tela, tlan ta mai rawh, ka hum ngam bik lo che,” a ti a, a rang a rangin a tlanbo ta a.
Chutichuan Satel chu a tlan pawh tlan hlei thei lo chuan chhuk zâwngin a lumin a lum ta bawp bawp a, Saza in a dêng a, Sazuk in te, Sanghal in te a dêng zel a. An hnênah chuan, “Rûlpui tui ka bawh keh a, min hum rawh khai,” a ti zel a, an lo hum ngam lo zel a. Nakinah chuan Savawm in hi a zuk dêng leh dawt mai a, ani chuan, “Tu nge ka in dêng?” a lo ti a, Satel chuan, “Keimah Teltea,” a ti a. Savawm chuan, “Eng nge i hlauhva khatia i lo tlanchhiat chiam mai?” a ti a. Ani chuan, “Sakhi nen rûlpui tui kan inzuankahlênsiak a, ka zuan khum ve zo lo va, ka bawh keh ta a. Rûlpui chu ka hlau va, ka lo tlanchhia a ni, nang zawngin mi hum lul ang che,” a ti a. Savawm pawh chuan, “E khai, ka hum ngam lo’ng che, tlan leh mai tawh,” a ti a, a tlan leh ta a.
Sakei in hi a zuk dêng leh a, “Tu nge ka in dêng?” a lo ti a. Satel chuan, “Keimah Teltea, Sakhi nen rûlpui tui kan inzuankahlênsiak a, ka zuankahlên ve zo lo va, ka bawh keh ta a, ka hlau va, ka tlanchhia a ni,” a han ti a. Sakei pawh chuan, “E, khai khai khai, chu zawng ka hum ngam awzawng lo mai che, tlan leh ta mai tawh,” a lo ti ve leh si a, a tlan leh ta bauh bauh a. Nakinah chuan Murâ in hi a zuk dêng leh ta dawt a, “Tu nge ka in deng?” a lo ti a. Satel chuan, “Keimah Teltea, Sakhi nen rulpui tui kan inzuankahlênsiak a, ka bawh keh ta a, ka hlau a, ka lo tlan a ni,” a ti a, humhim a dil nghal a. Murâ chuan, “E, hlau reng reng suh, keiman ka hum ang che,” a ti a, a thla hnuaiah chuan a bihruktir ta tlat a.
Rûlpui chuan Satel hnu chu a rawn chhui a, sa apiang chu a rawn zawt zêl a. Murâ in a lo thlen dâwn chuan a rawn tleng ri leh ta hruah hruah mai a, Murâ chuan, “Chu, eng thawm nge ni ta?” a ti a; Satel chuan, “Chu chu alawm ka hlauh chu, rûlpui tleng thawm a nih chu,” a ti a. Rûlpui chu a lo thleng ta a, Murâ hnênah chuan, “Teltea i lo hmu em?” a han ti a, Murâ chuan, “Hmu teh suh e,” a ti a. Rûlpui chuan a ringhlel deuh a, “I inah hian a hniak a tawp si a, i hmu ngei tûr a ni; i thukru a ni ang e, i thla kha han zâr teh,” a ti a. Murâ chuan a thla lehlam chauh chu a han zâr duai a. “Lehlam kha han zar leh teh,” a ti a, Murâ chuan, “Helam hi zawng a nâ a ni,” a ti ta tlat a. Rûlpui chuan, “Tlêmte talin kan kau teh,” a ti talh a, a han kau a, Satel mei hmawr chu a hmu ta hlauh mai a. Chutah rulpui thinrim chuan chunglêng leh hnuailêng indo thu a puang ta a ni.
Chutichuan hnuailêng zawng zawng chu an inko khawm a, indo tûr chuan an inbuatsaih ta mup mup a. Chunglêngho zawng zawng pawh an inko khawm a, bûngpui zârah hian an fu khawm tuih mai bawk a; inbeih dân tûr chu an rêl tawn ta mup mup mai a. An rel zawh chuan an inbei ta a; rûlpui chu a han ding ûr ûr a, bûng zâr lehlam chu na tak hian a han vaw bal hlawk mai a, a zâra sava fu zawng zawng chu an darh ta chum chum mai a. Hnuailêngho chuan an hotu rûlpui thiltih chu an lawm a, hlim êm êm hian an hawhaw dur dur a.
Rûlpui a lo hahdam deuh hnu chuan a ding leh ûr ûr a, bûng zâr lehlam chu a vaw tliak leh ta mai a, hnuailêngho chu an hlim nasa lehzual a, chunglêngho erawh chu an ngui deuh rawih hlawm tawh a. An zîngah chuan bâk hi a lo tel ve a, a thlawh ve theih avângin chunglêng zîngah a inchhiar a ni a. Nimahsela hnuailêng ho chu chan tha zawka an lan tak avâng chuan an hnên lamah a thlawk thla a, “Hei, mi en ula, ka lu te, ka hate hi hnuailêng ka nih hi,” a ti a, hnuailêng awmin a awm ve ta a. An indo chu an inbei nasa deuh deuh va, chêngkawlte hian pîtte ngal delh tliah an tum a, vatê te pawhin changpât hi man talh an tum bawk a, a lianin a lian, a tein a te, mahni tum tâwk tâwk chu thahnemngai takin an inbei a.
Nakînah chuan Murâ chuan rûlpui chu a ching ta nawk nawk mai a, rûlpui chu a chau ta. Chuvâng chuan chunglêngho chu an hlim ve leh ta thung a, an hotupa Murâ huaina leh thiltih ropui chu an lawm a, an hawhaw leh ta hluah hluah mai a. Bâk chuan a hmuhin chunglêng lama tan a chak leh ta hle a, an hnênah a thlawk chho leh a, “Mi en ula, hnuailêng ka nih loh hi, thla pawh ka neih hi,” a ti leh a.
An indo chu nasa tak hian an inbei zel a, nakînah chuan rûlpui chu a lo ding leh ta ûr ûr a, bûngpui zâr chu a han vaw leh vak a, a vaw tliak zo ta lo va, a kâkpuiah chuan a inbâng uai ta hnup mai a. Chu veleh Murâ chuan a zâng ruh tak maiah chuan a hmuiin a zuk chilh tliak ta vek a, a thi ta a. A tâwpah chuan chunglêngho chuan an ngam ta nge nge a ni.
Nakinah chuan inremna an siam ta a, an lo inngeih leh ta a. An indo lai khan Bâk kha a dawihzep avânga thawkpalai fo a nih avâng khan chunglêng leh hnuailêng an inrem hnu chuan pâwl tur a hre ta lo va. A inzahpui a, khaw engah chuan len pawh lêng ngam lovin pûkah a tawm bo va, zânah an hmuh lohvah a chhuak ve ngam chauh zuk nia!
Ngaihtuah zui atan:
1)Teltea kha indo lai khan Murâ khan a la hum zui ta zel nge? A chipui hnuailêng Sipai atan rulpui khan a pawm ve leh ta mai niang le?
2)Kan Politician intiho zingah hian Bâk ang hi an tam viau mai lo’ng maw?
3)Chêngkawlin Pîtte ngal delh tliah a tum lai vel hi han mitthla ve chhin teh u.
Runginu leh thialtea
Vawi khat chu Thialtea hian Runginu hnenah, “Runginu, vawiin chu ka thei hual i lo dun ang hmiang,” a ti a. Runginu chuan, “Kei zawng ka lawn ve thei si lo va, a hmin tha min thlak ve awm lo em mai,” a ti a.
Thialtea chuan, “Thlak duh e, a hmin tha tha ka thlak dawn che nia,” a ti a. Runginu chuan, “Min thlak ve dawn chuan ka duh e,” a ti a, an kal ta a.
An thei lawh tur chu an va hmu a, a hmin tam hle mai a. Thialtea chuan, “Runginu, a bulah khan lo awm rawh le, ka han lo ang e,” a ti a. Runginu chuan, “Awle,” a ti a. Thialtea chuan a han lo va, a hmin tha tha chu a ei thuai thuai a, a eina pil hawng chauh chu a thlak ta a.
Runginu chuan, “Thialte, a hmin tha kha min han thlak ve rawh, i eina pil chauh min thlak a, ei tur a awm lo ve,” a ti a. Nimahsela, Thialtea chuan a thlak duh ta chuang lova, Runginu lungchhia chu a tap a tap ta mai a.
Chutia Runginu a tah a tah lai chuan sazuk hi a lo kal a, “Runginu, engati nge i tah koh koh le?” a rawn ti a. Runginu chuan, “Thialtea’n thei lawhpuiah min sawm a, ‘A hmin tha tha ka thlak ang che,’ a ti a, min thlak leh duh si lova, ka lung a chhia a, ka tap a ni,” a ti a.
Sazuk chuan, “Hau ta che,” a ti a. Runginu chuan, “Ka hau ngam lo, min vel ang,” a ti a. Sazuk chuan, “A velh dawn che chuan ka chhan chhan ang che,” a ti a. Runginu chuan a han hau ta a –
Thiala, Thiala, Thialtea,
I vunte kha rai hir hiar;
Sahdalah tla ri pem, tla ri pem,
Zawnga kal theu theu,
a han tih chuan Thialtea chuan a lo haw em em mai a. A lo chhuk sawk sawk a, Runginu chu a vel ta nek a, Sazuk lah khan a lo chhan ngam awzawng lo va, a tlansan daih mai si a. A hnuah chuan Thialtea chu a lawn leh a, thei chu a ei leh ta mial mial a. Runginu chu a tap zel a,
Savawm hi a lo kal leh a, “Runginu, engati nge i tah?” a rawn ti leh a. Runginu chuan a sawi dan pangngai khan a lo sawi leh a. Savawm chuan, “Hau rawh, ka chhan ang che,” a tih avangin a hau leh a, ani pawh chuan a chhan ngam bik loh avangin Thialtea chuan Runginu chu a zuk vel leh ta nek mai a. Ramsa tinreng chu an lokal a, an hautir zel a, mahse an chhan ngam lo leh thin a.
Nakinah chuan Sakei hi a lo kal ve a, “Runginu, engati nge i tah?” a han ti ve leh a. Runginu chuan a sawi dan pangngaiin, “Thialtea’n thei lawhpuiah min sawm a, a hmin tha min thlak ve duh lo va ka tap a ni,” a tih leh a. Sakei chuan, “Hau rawh, ka chhan ang che,” a ti a.
Runginu chuan, “I lo kal hma pawh hian ramsa dangte pawh an lo kal a, ‘Hau rawh ka chhan ang che,’ an ti zel a, ka hauin min chhan ngam leh si lova, min vaw leh nek mai thin a, ka hau ngam tawh tawh lo ve,” a ti a. Sakei chuan, “Kei chuan ka chhan ngam ngei ngei ang che, hau leh rawh,” a ti a. Runginu chuan a hau dan pangngai bawkin –
Thiala, Thiala, Thialtea,
I vunte kha rai hir hiar;
Sahdalah tla ri pem, tla ri pem,
Zawnga kal theu theu,
a han ti leh a. Thialtea chuan a zuk vel leh dawn a, Sakei chuan a lo seh ta daih a, Runginu chu a hawng leh ta a.
Sawi ho tur :
1) Runginu hian fanu Rungi a nei nge, a hming ve hrim hrim?
2) Hmanlai hian Ramsate hi an tawng thei em ni?
3) Eng thei nge maw an lawh le?
4) Thialtea leh Rungi ang deuh hi kan Minister thenkhat leh an zar zo tumtute hi an ni thei mai em?
Note : Mizo thawnthu hrang hrangte kha an thamral mai dawnin ka hria a, ka hrechhuak zo hlawm tawh bawk si lo. Vanneihthlak takin bu takte hlui deuh tawh, a ziaktu pawh hriat theih tawh loh a kawm leh phek engemaw zat tla tawh ka hmuchhuak hlauh mai a, kim tawh lo teh mahse, ka lawm hle mai. Phur deuh chang apiangin ka rawn Post thin dawn nia.
Thialtea chuan, “Thlak duh e, a hmin tha tha ka thlak dawn che nia,” a ti a. Runginu chuan, “Min thlak ve dawn chuan ka duh e,” a ti a, an kal ta a.
An thei lawh tur chu an va hmu a, a hmin tam hle mai a. Thialtea chuan, “Runginu, a bulah khan lo awm rawh le, ka han lo ang e,” a ti a. Runginu chuan, “Awle,” a ti a. Thialtea chuan a han lo va, a hmin tha tha chu a ei thuai thuai a, a eina pil hawng chauh chu a thlak ta a.
Runginu chuan, “Thialte, a hmin tha kha min han thlak ve rawh, i eina pil chauh min thlak a, ei tur a awm lo ve,” a ti a. Nimahsela, Thialtea chuan a thlak duh ta chuang lova, Runginu lungchhia chu a tap a tap ta mai a.
Chutia Runginu a tah a tah lai chuan sazuk hi a lo kal a, “Runginu, engati nge i tah koh koh le?” a rawn ti a. Runginu chuan, “Thialtea’n thei lawhpuiah min sawm a, ‘A hmin tha tha ka thlak ang che,’ a ti a, min thlak leh duh si lova, ka lung a chhia a, ka tap a ni,” a ti a.
Sazuk chuan, “Hau ta che,” a ti a. Runginu chuan, “Ka hau ngam lo, min vel ang,” a ti a. Sazuk chuan, “A velh dawn che chuan ka chhan chhan ang che,” a ti a. Runginu chuan a han hau ta a –
Thiala, Thiala, Thialtea,
I vunte kha rai hir hiar;
Sahdalah tla ri pem, tla ri pem,
Zawnga kal theu theu,
a han tih chuan Thialtea chuan a lo haw em em mai a. A lo chhuk sawk sawk a, Runginu chu a vel ta nek a, Sazuk lah khan a lo chhan ngam awzawng lo va, a tlansan daih mai si a. A hnuah chuan Thialtea chu a lawn leh a, thei chu a ei leh ta mial mial a. Runginu chu a tap zel a,
Savawm hi a lo kal leh a, “Runginu, engati nge i tah?” a rawn ti leh a. Runginu chuan a sawi dan pangngai khan a lo sawi leh a. Savawm chuan, “Hau rawh, ka chhan ang che,” a tih avangin a hau leh a, ani pawh chuan a chhan ngam bik loh avangin Thialtea chuan Runginu chu a zuk vel leh ta nek mai a. Ramsa tinreng chu an lokal a, an hautir zel a, mahse an chhan ngam lo leh thin a.
Nakinah chuan Sakei hi a lo kal ve a, “Runginu, engati nge i tah?” a han ti ve leh a. Runginu chuan a sawi dan pangngaiin, “Thialtea’n thei lawhpuiah min sawm a, a hmin tha min thlak ve duh lo va ka tap a ni,” a tih leh a. Sakei chuan, “Hau rawh, ka chhan ang che,” a ti a.
Runginu chuan, “I lo kal hma pawh hian ramsa dangte pawh an lo kal a, ‘Hau rawh ka chhan ang che,’ an ti zel a, ka hauin min chhan ngam leh si lova, min vaw leh nek mai thin a, ka hau ngam tawh tawh lo ve,” a ti a. Sakei chuan, “Kei chuan ka chhan ngam ngei ngei ang che, hau leh rawh,” a ti a. Runginu chuan a hau dan pangngai bawkin –
Thiala, Thiala, Thialtea,
I vunte kha rai hir hiar;
Sahdalah tla ri pem, tla ri pem,
Zawnga kal theu theu,
a han ti leh a. Thialtea chuan a zuk vel leh dawn a, Sakei chuan a lo seh ta daih a, Runginu chu a hawng leh ta a.
Sawi ho tur :
1) Runginu hian fanu Rungi a nei nge, a hming ve hrim hrim?
2) Hmanlai hian Ramsate hi an tawng thei em ni?
3) Eng thei nge maw an lawh le?
4) Thialtea leh Rungi ang deuh hi kan Minister thenkhat leh an zar zo tumtute hi an ni thei mai em?
Note : Mizo thawnthu hrang hrangte kha an thamral mai dawnin ka hria a, ka hrechhuak zo hlawm tawh bawk si lo. Vanneihthlak takin bu takte hlui deuh tawh, a ziaktu pawh hriat theih tawh loh a kawm leh phek engemaw zat tla tawh ka hmuchhuak hlauh mai a, kim tawh lo teh mahse, ka lawm hle mai. Phur deuh chang apiangin ka rawn Post thin dawn nia.
Chepahakhata
Chepahakhata hi tlangval hmelchhe tak mai a ni a. A hmel chhiat em avang chuan nupui pawh a hmu zo lo va, rei tak mai nupui nei lova a awm hnuin a tawpah chuan a hmu ve ta tawk a. A nupui chu dawithiam a lo ni hlauh va, changel hmun nasa tak mai hi khaw ropui deuh maiah a han dawi ta mai a. Chubakah a nupuite chu lal an lo ni reng mai a, Chepahakhata chuan nuam a ti em em mai a.
Nakinah chuan fanu an han nei a, an lawm hle a. Chepahakhata chu khawlaiah a va leng a. Mite chuan an lo ti tha em em a, zu te an lo zuk a, a then chuan rante an lo talh a. A khawlai leng chuan haw leh nachang a hre ta lo va, rei tak a leng ta a. A fanu kha thing phur thei a lo ni a, a nu chuan a hnenah, “Chemte, i pa leng a lo haw har em mai, va ko rawh,” a ti a. A fanu chuan a va ko va, “Ka pa, ka nuin lo haw rawh a ti,” a va ti a. Chepahakhata chuan, “Aw le,” a ti a.
Nimahsela rei tak hnuah pawh chuan a la haw duh ta chuang lo va, a nupui chu a thinur hle a. A fanu hnenah chuan, “Chemte, i pa va ko leh rawh,” a ti a. A va kal leh a, “Ka pa, lo haw tawh rawh, ka nu thin a ur hle a ni,” a va ti leh a. A pa chuan, “Aw le, ka lo hawng ang,” a ti a; nimahsela a hawng duh leh ta chuang lo va, rei tak a la awm ta fo va. A nupui chu a thinur em em a, “Chemte, i pa va ko leh la, a lo haw duh loh chuan kan kal bo daih dawn nia,” a ti ta a.
A pa hnenah chuan, “Ka pa, lo haw tak tak tawh rawh, i lo hawn loh chuan kan kal bo daih dawn e,” a han ti leh a. Chepahakhata chuan, “Aw le, ka lo hawng tak tak dawn e,” a ti a. Nimahsela hawn reng reng chu a tum leh ta lo va. A nupui thinur chuan an khuate zawng zawng chu changel hmunah a chantir leh ta vek a, an nufa chuan Pu Vana hnenah an chho ta daih a.
Chepahakhata muhil chu a han harh a, a awmna chu ramhnuai changel hmun hlir a lo ni ta mai a, “Ka mumang lam em maw ni chu le !” a ti a. Nimahsela a mumang chu a lo ni si lo va, ei tur nei lo chuan a vak a vak ta mai a. Chutia a vak a vak chu van atangin a fanu khan a zuk hmu a. “Ka nu, ka pa chu riltamin a vak a vak mai,” a ti a. A nu chuan, “I khawngaih em chuan belte phai thei lo kha thlak ta che,” a ti a, a zuk thlak ta a. Chepahakhata chuan a riltam apiangin ei tur a nei thei ta a.
Ni khat chu vai lalpa khuaah hian a va kal a, a hmel a chhiat em avangin chu lal chuan a lo haw viau mai a, “Chepahakhat, chaw khawrhah inel ang, kei aia i khawrh tam zawk loh chuan ka tihlum ang che,” a ti a. Vai lal chuan a khuate chu chaw a chhumtir teuh a, an han khawrh ta a. Tam tak an khawrh a, vai lal chuan a khawrh zo ta thuai a. Chepahakhata erawh chuan a khawrh zo thei ta lo va, vai lal chuan, “A bel kha vuak kehsak daih rawh u,” a ti a, an vuak kehsak ta a, amah chu hmawng lerah an zep ta daih lehnghal a.
Chutih lai chuan a awmna thingah chuan vaivaho leh vakulhovin ro an rel a. Vaiva chuan vai an tan a, vakul chuan Zo an tan a. An thurel tur chu, “Mizo nge fing vai?” tih hi a ni. Vaiva chuan, “Vai chu an fing zawk ang. Nufa ni si inang reng hi an lo kal ang a, Mizo chuan a nu leh a fa zawk an hre lovang,” an ti a. Vakul chuan, “Chungte mai mai chu an pahnihin han vaw vak ila, a nu chuan, ‘Awi Chemte’ a ti ang a, a fa chuan, ‘Awi ka nu’ a ti mai dawn a lawm,” an ti a.
Vaiva chuan, “Bawng an rawn kai leh ang a, a lu lam leh a mawng lam hriat loh a ni ang a, Mizo chuan an hre leh lovang,” an han ti leh a. Chutah Vakul chuan, “Bawng chu an han hnawt ang a, a lu lamah chuan a tlan mai ang chu,” a ti a. Vaiva chuan a dang an sawi leh a. “Thul a ke lam leh a chhip lam hriat hauh loh an rawn zawn ang a, Mizo chuan an hre hauh lovang,” an han ti leh a. Vakul chuan, “An hria ang. Thul chu an han letling ang a, a chhin chu a tla ang a, an hre mai ang,” an ti leh a. Chung zawng zawng chu Chepahakhata chuan a lo hre vek a, ro an rel zawh chuan savate chu an thlawk darh leh ta vek a.
An darh hnu chuan vaiho leh Mizoho chu finna inel turin an lo kal khawm ta chiam a. Savaho rorel ang tak khan vaiho chuan nufa inang reng hi an rawn hruai a, Mizo chuan a nu leh a fa chu an hre hrang thei ta lo va. “Chepahakhata pawh khian ring ve rawh se,” an ti a. Chepahakhata chuan tiang a la a, a han vua a. A nu zawk chuan, “Awi Chemte,” a ti a, a fa chuan, “Awi ka nu,” a ti a, an hre ta a. Tin, bawng a lu lam leh a mawng lam hriat loh chu an rawn la leh a. Chepahakhata chuan a han hnawt a, a lu lamah chuan a tlan ta a. Thul pawh chu an rawn zawn leh a, Chepahakhata chuan a han letling a, a chhin chu a tla ta mai a. Chepahakhata avang chuan an hre ta vek a, an lawm em em a. Chepahakhata chu thing kakah an zep leh ta lo va.
Note : Chepahakhata anga khawngaihna hmang thiam lo hi kan tam awm asin, malsawmna tam taka min vurtu Pathian ngaihsak duh lek lo va tal mai mai, koh haw theih loh hi kan ni ve mai lo maw? Changel hmuna kan thangharh hlawl hnuah khua kan tlai tawh si ang tih a hlauhawm mange..
‘Uisa ei thluakin IAS a pha lo’ tih tawngkam pawh a la awm hma daih khan, kan thawnthu lamah chuan vaiho chu kan lo dah Nil chiang tawh hle a ni.
Sawi zawm ang…
Nakinah chuan fanu an han nei a, an lawm hle a. Chepahakhata chu khawlaiah a va leng a. Mite chuan an lo ti tha em em a, zu te an lo zuk a, a then chuan rante an lo talh a. A khawlai leng chuan haw leh nachang a hre ta lo va, rei tak a leng ta a. A fanu kha thing phur thei a lo ni a, a nu chuan a hnenah, “Chemte, i pa leng a lo haw har em mai, va ko rawh,” a ti a. A fanu chuan a va ko va, “Ka pa, ka nuin lo haw rawh a ti,” a va ti a. Chepahakhata chuan, “Aw le,” a ti a.
Nimahsela rei tak hnuah pawh chuan a la haw duh ta chuang lo va, a nupui chu a thinur hle a. A fanu hnenah chuan, “Chemte, i pa va ko leh rawh,” a ti a. A va kal leh a, “Ka pa, lo haw tawh rawh, ka nu thin a ur hle a ni,” a va ti leh a. A pa chuan, “Aw le, ka lo hawng ang,” a ti a; nimahsela a hawng duh leh ta chuang lo va, rei tak a la awm ta fo va. A nupui chu a thinur em em a, “Chemte, i pa va ko leh la, a lo haw duh loh chuan kan kal bo daih dawn nia,” a ti ta a.
A pa hnenah chuan, “Ka pa, lo haw tak tak tawh rawh, i lo hawn loh chuan kan kal bo daih dawn e,” a han ti leh a. Chepahakhata chuan, “Aw le, ka lo hawng tak tak dawn e,” a ti a. Nimahsela hawn reng reng chu a tum leh ta lo va. A nupui thinur chuan an khuate zawng zawng chu changel hmunah a chantir leh ta vek a, an nufa chuan Pu Vana hnenah an chho ta daih a.
Chepahakhata muhil chu a han harh a, a awmna chu ramhnuai changel hmun hlir a lo ni ta mai a, “Ka mumang lam em maw ni chu le !” a ti a. Nimahsela a mumang chu a lo ni si lo va, ei tur nei lo chuan a vak a vak ta mai a. Chutia a vak a vak chu van atangin a fanu khan a zuk hmu a. “Ka nu, ka pa chu riltamin a vak a vak mai,” a ti a. A nu chuan, “I khawngaih em chuan belte phai thei lo kha thlak ta che,” a ti a, a zuk thlak ta a. Chepahakhata chuan a riltam apiangin ei tur a nei thei ta a.
Ni khat chu vai lalpa khuaah hian a va kal a, a hmel a chhiat em avangin chu lal chuan a lo haw viau mai a, “Chepahakhat, chaw khawrhah inel ang, kei aia i khawrh tam zawk loh chuan ka tihlum ang che,” a ti a. Vai lal chuan a khuate chu chaw a chhumtir teuh a, an han khawrh ta a. Tam tak an khawrh a, vai lal chuan a khawrh zo ta thuai a. Chepahakhata erawh chuan a khawrh zo thei ta lo va, vai lal chuan, “A bel kha vuak kehsak daih rawh u,” a ti a, an vuak kehsak ta a, amah chu hmawng lerah an zep ta daih lehnghal a.
Chutih lai chuan a awmna thingah chuan vaivaho leh vakulhovin ro an rel a. Vaiva chuan vai an tan a, vakul chuan Zo an tan a. An thurel tur chu, “Mizo nge fing vai?” tih hi a ni. Vaiva chuan, “Vai chu an fing zawk ang. Nufa ni si inang reng hi an lo kal ang a, Mizo chuan a nu leh a fa zawk an hre lovang,” an ti a. Vakul chuan, “Chungte mai mai chu an pahnihin han vaw vak ila, a nu chuan, ‘Awi Chemte’ a ti ang a, a fa chuan, ‘Awi ka nu’ a ti mai dawn a lawm,” an ti a.
Vaiva chuan, “Bawng an rawn kai leh ang a, a lu lam leh a mawng lam hriat loh a ni ang a, Mizo chuan an hre leh lovang,” an han ti leh a. Chutah Vakul chuan, “Bawng chu an han hnawt ang a, a lu lamah chuan a tlan mai ang chu,” a ti a. Vaiva chuan a dang an sawi leh a. “Thul a ke lam leh a chhip lam hriat hauh loh an rawn zawn ang a, Mizo chuan an hre hauh lovang,” an han ti leh a. Vakul chuan, “An hria ang. Thul chu an han letling ang a, a chhin chu a tla ang a, an hre mai ang,” an ti leh a. Chung zawng zawng chu Chepahakhata chuan a lo hre vek a, ro an rel zawh chuan savate chu an thlawk darh leh ta vek a.
An darh hnu chuan vaiho leh Mizoho chu finna inel turin an lo kal khawm ta chiam a. Savaho rorel ang tak khan vaiho chuan nufa inang reng hi an rawn hruai a, Mizo chuan a nu leh a fa chu an hre hrang thei ta lo va. “Chepahakhata pawh khian ring ve rawh se,” an ti a. Chepahakhata chuan tiang a la a, a han vua a. A nu zawk chuan, “Awi Chemte,” a ti a, a fa chuan, “Awi ka nu,” a ti a, an hre ta a. Tin, bawng a lu lam leh a mawng lam hriat loh chu an rawn la leh a. Chepahakhata chuan a han hnawt a, a lu lamah chuan a tlan ta a. Thul pawh chu an rawn zawn leh a, Chepahakhata chuan a han letling a, a chhin chu a tla ta mai a. Chepahakhata avang chuan an hre ta vek a, an lawm em em a. Chepahakhata chu thing kakah an zep leh ta lo va.
Note : Chepahakhata anga khawngaihna hmang thiam lo hi kan tam awm asin, malsawmna tam taka min vurtu Pathian ngaihsak duh lek lo va tal mai mai, koh haw theih loh hi kan ni ve mai lo maw? Changel hmuna kan thangharh hlawl hnuah khua kan tlai tawh si ang tih a hlauhawm mange..
‘Uisa ei thluakin IAS a pha lo’ tih tawngkam pawh a la awm hma daih khan, kan thawnthu lamah chuan vaiho chu kan lo dah Nil chiang tawh hle a ni.
Sawi zawm ang…
Zawngte leh Satel
Hman lai hian Zawngte leh Satel hi an inthian a. Ni khat chu Zawngte chuan Satel hnenah chuan, “Hawh, Tela, theipui i lo vang,” a ti a. Satel chuan, “Nia mawle, mahse ka lawn ve thei ang emaw chu aw,” a ti a, mahse an liam dun ta poh a.
Zawngte chu a han lawn a, a awlsam hle a. Satel chu a han lawn ve dawn a, a lawn ve thei ta awzawng lo mai a. Nakinah chuan Zawngte chuan, “A ni lo ve, ka mei hmawrah khan inseh tang tlat la, ka lawnpui ang che,” a ti ta a. Tichuan Satel chuan Zawngte meiah chuan a seh a, an lawn dun ta a. Nimahsela chutia thiante mei hmawra seh tak chu Satel chuan a han ngaihtuahin a nuih a za ta em em a, an lawn laklawh lai chuan a nui ta kerh kerh mai a, Satel nuihza lutuk chu a tha a zawi a, a tla leh tep thin a, a ler pawh a thleng hlei thei ta lo va.
Ni dangah chuan Satel chuan a theih ve zawng, sangha manpuiah a thianpa Zawngte chu a sawm ve ta thung a. Zawngte chuan huphurh tak chungin a thianpa chu a zui ve ta a. Lui an zuk thleng a, Satel chuan a man thei hle a, Zawngte erawh chuan a ti thei lam lo a ni ber e. Nakinah chuan Satel chuan tih dan a ngaihtuah ta a, “Ka kawmkawrawah hian vuan tlat la, tuiah ka luhpui ang chia, sangha chu kan man teuh mai ang chu,” a ti a.
A sawi ang chuan Zawngte chuan Satel kawmkawraw-ah chuan a vuan tlat a, tuiah chuan luh an tum ta a. An han luh chuan Zawngte chuan tui chu a hak ta berh berh mai a, Satel chuan tui hak a nih pawh hre lovin, “I hlim lutuk em mai, bengchhen viau tur a ni hlei nem, sangha an ti zo ang asin,” a ti a, a nghawk soh soh thin a.
Nakinah chuan Zawngte chu tui hakin a thi ta reng mai a. A thi khawng chu a then the mai nghe nghe tawh a; chutah pawh chuan Satel chuan engmah a la hre chuang lo a. Satel chuan Zawngte chu vau kamah a hruai chhuak a, an sangha man chu an han insem dawn a. Satel chuan Zawngte chu a thi a ni tih reng a hriat loh avangin a thi then reng tawh pawh chu a nui emaw a ti a; “Kha, nanga chan,” tia a han pek pawh chuan a then reng a, che chang lo tawp hian a khawng reng mai si a. Nakinah chuan Satel chuan, “Kha, a vai hian chang vek mai rawh, i vui dah ang e,” a ti a, a pe ta vek mai zuk nia !
Note : A thawnthu a ho phian, mahse hre lo kan awm ve thei tlat. Mizo thawnthu hriatbelh zel nan aw… Sawi ho tur erawh a vang phian mai thei.
Zawngte chu a han lawn a, a awlsam hle a. Satel chu a han lawn ve dawn a, a lawn ve thei ta awzawng lo mai a. Nakinah chuan Zawngte chuan, “A ni lo ve, ka mei hmawrah khan inseh tang tlat la, ka lawnpui ang che,” a ti ta a. Tichuan Satel chuan Zawngte meiah chuan a seh a, an lawn dun ta a. Nimahsela chutia thiante mei hmawra seh tak chu Satel chuan a han ngaihtuahin a nuih a za ta em em a, an lawn laklawh lai chuan a nui ta kerh kerh mai a, Satel nuihza lutuk chu a tha a zawi a, a tla leh tep thin a, a ler pawh a thleng hlei thei ta lo va.
Ni dangah chuan Satel chuan a theih ve zawng, sangha manpuiah a thianpa Zawngte chu a sawm ve ta thung a. Zawngte chuan huphurh tak chungin a thianpa chu a zui ve ta a. Lui an zuk thleng a, Satel chuan a man thei hle a, Zawngte erawh chuan a ti thei lam lo a ni ber e. Nakinah chuan Satel chuan tih dan a ngaihtuah ta a, “Ka kawmkawrawah hian vuan tlat la, tuiah ka luhpui ang chia, sangha chu kan man teuh mai ang chu,” a ti a.
A sawi ang chuan Zawngte chuan Satel kawmkawraw-ah chuan a vuan tlat a, tuiah chuan luh an tum ta a. An han luh chuan Zawngte chuan tui chu a hak ta berh berh mai a, Satel chuan tui hak a nih pawh hre lovin, “I hlim lutuk em mai, bengchhen viau tur a ni hlei nem, sangha an ti zo ang asin,” a ti a, a nghawk soh soh thin a.
Nakinah chuan Zawngte chu tui hakin a thi ta reng mai a. A thi khawng chu a then the mai nghe nghe tawh a; chutah pawh chuan Satel chuan engmah a la hre chuang lo a. Satel chuan Zawngte chu vau kamah a hruai chhuak a, an sangha man chu an han insem dawn a. Satel chuan Zawngte chu a thi a ni tih reng a hriat loh avangin a thi then reng tawh pawh chu a nui emaw a ti a; “Kha, nanga chan,” tia a han pek pawh chuan a then reng a, che chang lo tawp hian a khawng reng mai si a. Nakinah chuan Satel chuan, “Kha, a vai hian chang vek mai rawh, i vui dah ang e,” a ti a, a pe ta vek mai zuk nia !
Note : A thawnthu a ho phian, mahse hre lo kan awm ve thei tlat. Mizo thawnthu hriatbelh zel nan aw… Sawi ho tur erawh a vang phian mai thei.
Thawipuii leh Khampa
Hman laiin ram pakhatah hian lal thar a awm a, fanu hmel tha tak Thawipuii a nei a. A ram kiangah chuan lal pahnih, lal hlui leh lal thar an awm bawk a; lal hlui fapa chu Khampa a ni a, lal thar fapa chu Khuangzampa a ni. Thawipuii pa chuan Khuangzampa pa tangka za a puksak a, Thawipuii nulat hnuah Khuangzampa nen innei turin an tiam a.
Nakinah chuan Khampa nu leh pa chu an thi a, chu mi hnu chuan Khampa chu a niin a kurpui a, a ni hi Thawipuii te khuaa awm a ni. Thawipuii leh Khampa chu nula tlangval an nih hnuin tlai khat chu Thawipuii leh a thiante an inkawibah a. A thiante chuan Thawipuii kawi chu an lensak a, a kawi tlan chhar chuan Thawipuii chu Khampa ni in thlengin a kal a. Chutih lai chuan Khampa chu a niin thulah a lo khung a, a hmel lang thei riau riauin a chhin a. Chu chu Thawipuii chuan a kal pahin a han hmu zawk a, hmeltha a ti ta hle mai a.
An inkawibah chu a bang a, Khampa ni hnenah chuan mikhual a neih leh neih loh a va zawt ta ringawt mai a. Chu velah Khampa chuan, “Keimah hi ka ni ang,” a ti a, a lo chhuak nghal a, an inkawm ngeih ta em em mai a. Nakin deuhah chuan Khampa chuan a ni hnenah Thawipuii chu neih a ngen ta a, a ni chuan lal thar an nih avangin a sit deuh hlek a. Chung lai chuan Kuangzampa pawhin Thawipuii chu neih a lo tum ve mek bawk a, tichuan Thawipuii chuan inleng pahnih a nei ta a.
Thawipuii pa chuan Kuangzampa a duh zawk a, Thawipuii erawh chuan Khampa chu a duh zawk. A tawpah chuan Thawipuii pa chuan, pangpar mawi leh rimtui hmu tha zawk zawkin Thawipuii chu neihah, tiin an inlengte pahnih chu a ineltir ta a. Khampa chuan a pa pangpar huana pangpar mawi leh rimtui deuh deuh hi a va la teuh a, Kuangzampa erawh chuan hruichun par hi a rawn hum vuai ve chun a. A hmuh that loh avangin Khampa pangparte chu a dil a, tlem a pe ve a.
In an han thleng a, Kuang zampa chuan hmu tha zawkin a insawi leh nghal a. Thawipuii pa chuan ram Tumpang sial khalh haw turin a ineltir leh ta a. Tumpang chu awmkhauh neka khalh theih a ni lo va, a koh dan riau bik awm a ni a. Khampa chuan awmkhauh nekin a zuk bei ringawt mai a, a lo vawrh nawlh mai a, a thi thaw a. Mahse a koh dan bik, ‘Baba’ tiin a han ko a, chi te a liah a, awl takin a khalh haw ta ruau ruau mai a; Kuangzampa erawh chuan huanga a luh dawn tepin a hrui a lo vuan ve hman chauh a. Tu khalh luh zawk nge tia an han zawh chuan Kuangzampa bawk khan, “Kei hleh le,” a lo tih khalh pek a. Khampa thinur chuan a hruiah a han phih lawih a, tumpang chu a tlanbo leh ta daih a. An va bei nawn leh a, Khampa ngei chuan a va khalh lut leh a.
Chumi hnu chuan sangha man tamah an inel leh a, Khampa bawk chuan a man tam zawk a. Mahse, Kuangzampa chuan tawng-thei-sa-bawp a chang leh fo a. In sak zawk ranah an inel leh a, Khampa bawkin a sa zo hmasa leh a. Kawng chho deuh maiah an intlansiak leh a, he mi tum hi chuan Kuangzampa chu a chak zawk hle mai. Mahse tlang chhip a chhuah dawnah a che sual a, a lum ta vak mai a, a hah lutuk chu ni sarih tlawng a thlan a sa an ti ! A tlan chak lo zawk Khampa chuan a thlen khalh leh ta a. Thawipuii chuan kawng tinrengah Khampa chu a duh zawk deuh deuh a, a pa erawh kha chuan Kuangzampa chu neihtir a tum lui tlat a. A tawpah phei chuan Kuangzampa hote chu Thawipuii han hruai turin a chah ta mai a. Kuangzampa khaw lam pan chuan Thawipuii chu a zawnin an zawn ta a; khua an thlen veleh Thawipuii chuan, “Fu ka chak e,” a ti a. An putsak teuh a, an feh bang chu parawl rethei an pe a. Chutiang chuan tihlungawi tumin serthlum pawh ei sen loh an pe a, mahse Thawipuii chuan tlan bona remchang a ngaihtuah reng a. “Sakawr chung chuan ka chak e,” a ti leh a. Tichuan Sakawr an rawn la a, a chuang a, vawi-leh-khatah um phak rual loha chakin a tlan a, a tlanbo ta daih a. Khampa hnenah a kal a, an innei ta zawk a.
Nakinah chuan Thawipuii chuan mumang a nei a. A mumangah chuan sai ding thei lo hian Khampa chu a lo tlanpui chiam a, a ngaih pawh a tha meuh lo va. A mumanga a hmuh ang deuh chuan Kuangzampa hote khan Thawipuii chu an rawn tihder a, Khampa awm loh hlan chuan a lemah an rawn chang ta a. Mahse Thawipui chuan a hriat avangin kawng a lo hawn duh lo va, an kir leh ta a. Nakinah chuan Khampa khawilo kal chu a pum a nat avangin a lo haw a. Mahse Thawipuii chuan Kuangzampa hote bawkah ngaiin kawng a lo hawng duh lo leh a. Khampa chuan, “A nih leh bang lai chhunga ka pa fei inthiat kha lo en reng rawh,” a ti a. In chungah a lawn a, fei awmna zawn chu tipawpin a inthlak thla a, fei chuan a lo thil hlum ta a. Thawipuii inchhir lutuk chu a tap a tap ta a.
Thawipuii chuan Kuangzampa hnenah thu a than thuai a, “Khampa a thi ta, in duh chuan mi han hruai rawh u,” tiin. Kuangzampa hote chu lawm em emin an thawk chhuak a, an han hruai dawn a. Mahse Khampa ruang chu hal rih tur a ni a, Kuangzampa leh a hote chu an cham ta a. Meipui an chhep hluah a, Khampa ruang chu an hal a. Meipui a alh vanglai tak chuan Thawipuii leh Khampa ni chu an inkaihkuah a, meipuiah chuan an zuang lut a, ruang thum hal a ni ta reng mai a, Kuangzampaho chu hrilhhai em emin an haw leh ta a ni.
Comment : He thawnthu hi ka lo hre ngai hauh lo. In hre tawh hlawm em aw..? A thu awmze har deuh lai pawh a awm nual mai. Tin, a ngaihnawm fahran lo leh nghal. Mizo thawnthu hlui zinga tel a ni miau a, ka han post hrim hrim a ni e.
Nakinah chuan Khampa nu leh pa chu an thi a, chu mi hnu chuan Khampa chu a niin a kurpui a, a ni hi Thawipuii te khuaa awm a ni. Thawipuii leh Khampa chu nula tlangval an nih hnuin tlai khat chu Thawipuii leh a thiante an inkawibah a. A thiante chuan Thawipuii kawi chu an lensak a, a kawi tlan chhar chuan Thawipuii chu Khampa ni in thlengin a kal a. Chutih lai chuan Khampa chu a niin thulah a lo khung a, a hmel lang thei riau riauin a chhin a. Chu chu Thawipuii chuan a kal pahin a han hmu zawk a, hmeltha a ti ta hle mai a.
An inkawibah chu a bang a, Khampa ni hnenah chuan mikhual a neih leh neih loh a va zawt ta ringawt mai a. Chu velah Khampa chuan, “Keimah hi ka ni ang,” a ti a, a lo chhuak nghal a, an inkawm ngeih ta em em mai a. Nakin deuhah chuan Khampa chuan a ni hnenah Thawipuii chu neih a ngen ta a, a ni chuan lal thar an nih avangin a sit deuh hlek a. Chung lai chuan Kuangzampa pawhin Thawipuii chu neih a lo tum ve mek bawk a, tichuan Thawipuii chuan inleng pahnih a nei ta a.
Thawipuii pa chuan Kuangzampa a duh zawk a, Thawipuii erawh chuan Khampa chu a duh zawk. A tawpah chuan Thawipuii pa chuan, pangpar mawi leh rimtui hmu tha zawk zawkin Thawipuii chu neihah, tiin an inlengte pahnih chu a ineltir ta a. Khampa chuan a pa pangpar huana pangpar mawi leh rimtui deuh deuh hi a va la teuh a, Kuangzampa erawh chuan hruichun par hi a rawn hum vuai ve chun a. A hmuh that loh avangin Khampa pangparte chu a dil a, tlem a pe ve a.
In an han thleng a, Kuang zampa chuan hmu tha zawkin a insawi leh nghal a. Thawipuii pa chuan ram Tumpang sial khalh haw turin a ineltir leh ta a. Tumpang chu awmkhauh neka khalh theih a ni lo va, a koh dan riau bik awm a ni a. Khampa chuan awmkhauh nekin a zuk bei ringawt mai a, a lo vawrh nawlh mai a, a thi thaw a. Mahse a koh dan bik, ‘Baba’ tiin a han ko a, chi te a liah a, awl takin a khalh haw ta ruau ruau mai a; Kuangzampa erawh chuan huanga a luh dawn tepin a hrui a lo vuan ve hman chauh a. Tu khalh luh zawk nge tia an han zawh chuan Kuangzampa bawk khan, “Kei hleh le,” a lo tih khalh pek a. Khampa thinur chuan a hruiah a han phih lawih a, tumpang chu a tlanbo leh ta daih a. An va bei nawn leh a, Khampa ngei chuan a va khalh lut leh a.
Chumi hnu chuan sangha man tamah an inel leh a, Khampa bawk chuan a man tam zawk a. Mahse, Kuangzampa chuan tawng-thei-sa-bawp a chang leh fo a. In sak zawk ranah an inel leh a, Khampa bawkin a sa zo hmasa leh a. Kawng chho deuh maiah an intlansiak leh a, he mi tum hi chuan Kuangzampa chu a chak zawk hle mai. Mahse tlang chhip a chhuah dawnah a che sual a, a lum ta vak mai a, a hah lutuk chu ni sarih tlawng a thlan a sa an ti ! A tlan chak lo zawk Khampa chuan a thlen khalh leh ta a. Thawipuii chuan kawng tinrengah Khampa chu a duh zawk deuh deuh a, a pa erawh kha chuan Kuangzampa chu neihtir a tum lui tlat a. A tawpah phei chuan Kuangzampa hote chu Thawipuii han hruai turin a chah ta mai a. Kuangzampa khaw lam pan chuan Thawipuii chu a zawnin an zawn ta a; khua an thlen veleh Thawipuii chuan, “Fu ka chak e,” a ti a. An putsak teuh a, an feh bang chu parawl rethei an pe a. Chutiang chuan tihlungawi tumin serthlum pawh ei sen loh an pe a, mahse Thawipuii chuan tlan bona remchang a ngaihtuah reng a. “Sakawr chung chuan ka chak e,” a ti leh a. Tichuan Sakawr an rawn la a, a chuang a, vawi-leh-khatah um phak rual loha chakin a tlan a, a tlanbo ta daih a. Khampa hnenah a kal a, an innei ta zawk a.
Nakinah chuan Thawipuii chuan mumang a nei a. A mumangah chuan sai ding thei lo hian Khampa chu a lo tlanpui chiam a, a ngaih pawh a tha meuh lo va. A mumanga a hmuh ang deuh chuan Kuangzampa hote khan Thawipuii chu an rawn tihder a, Khampa awm loh hlan chuan a lemah an rawn chang ta a. Mahse Thawipui chuan a hriat avangin kawng a lo hawn duh lo va, an kir leh ta a. Nakinah chuan Khampa khawilo kal chu a pum a nat avangin a lo haw a. Mahse Thawipuii chuan Kuangzampa hote bawkah ngaiin kawng a lo hawng duh lo leh a. Khampa chuan, “A nih leh bang lai chhunga ka pa fei inthiat kha lo en reng rawh,” a ti a. In chungah a lawn a, fei awmna zawn chu tipawpin a inthlak thla a, fei chuan a lo thil hlum ta a. Thawipuii inchhir lutuk chu a tap a tap ta a.
Thawipuii chuan Kuangzampa hnenah thu a than thuai a, “Khampa a thi ta, in duh chuan mi han hruai rawh u,” tiin. Kuangzampa hote chu lawm em emin an thawk chhuak a, an han hruai dawn a. Mahse Khampa ruang chu hal rih tur a ni a, Kuangzampa leh a hote chu an cham ta a. Meipui an chhep hluah a, Khampa ruang chu an hal a. Meipui a alh vanglai tak chuan Thawipuii leh Khampa ni chu an inkaihkuah a, meipuiah chuan an zuang lut a, ruang thum hal a ni ta reng mai a, Kuangzampaho chu hrilhhai em emin an haw leh ta a ni.
Comment : He thawnthu hi ka lo hre ngai hauh lo. In hre tawh hlawm em aw..? A thu awmze har deuh lai pawh a awm nual mai. Tin, a ngaihnawm fahran lo leh nghal. Mizo thawnthu hlui zinga tel a ni miau a, ka han post hrim hrim a ni e.
Thih Hnu Awmdan Mawi
Tunhma deuhva Thangkura Drama Party-ten Drama an siam pakhatah “Thih hnu awm dan mawi’ tih an telh a, kha thil nuihzatthlak deuh khan tun hnu-ah hian ngaihtuahna tam tak min neihtir thin. A hun lai kha chuan fiamthu a nih angin ka lo nuihpui mai mai thin a. Tun hnua ka’n ngaihtuah chian hian ringtute hian thih hnu awm dan mawi kan hriat loh leh kan zawm peih loh avanga rinna kawnga kan thang thei lo te, kan da leh fo te hi thil pawi tak a niin ka hria.
Amah Thangkura tih dan takin mitthi tawh chu a ngawi reng tur a ni a, engmah a sawi ve tawh tur a ni lo. Miin a ruang chungah tapin, “Ka pi, ka nu, ka ni, ka u, lo tho leh rawh,” pawh ti sela, thawh tumin a che tur a ni lo. Miin pangpar mawi tak tak leh puan tha tak tak te rawn pe mah sela, “A va mawi em!” pawh a ti tur a ni lo. Miin a kuang chungah thu sawiin a thatna leh fak a hlawhna hrang hrang te sawi mah sela, hre awmin a awm tur a ni lo.
Khawimaw laiah thenkhatin an huatna emaw, a that lohna lai leh a thil tihsual te lo sawi ru deuh mah sela, engmah a haw tur a ni lo. A ruang an sawngbawl dan leh a vui programme an hman danah te a duh zawng ni lovin lungawi lohna a nei a nih pawhin engmah a sawi tur a ni lo. Chhungkhat laina leh thian tha-ten thlemin; thil tha tinreng pek tiama tho leh tura an tih lawm lawm pawhin a ngawihsan reng tur a ni.
Heng mitthi awm dan tur kan han tarlan hrang hrangte hi thil ni sa; zawm loh pawh tum ila kan thih tawh miau chuan zawm loh theih loh a ni kan ti ngei ang. Kan ringtu nunah heti hian ka ngaihtuah a -
Galatia 2:20-ah chuan, “Krista hnenah khenbehin ka awm ta; nimahsela ka nung a ni, keimah erawh chu ka ni tawh lo, Krista chu keimahah a nung zawk a ni,” tih kan hmu a.He Bible changah hian piangthar tawh te chu Krista hnena khenbeh kan nih tawh thu kan hmu a. Keimahni (kan mihring hlui) chu kan thi tawh a, Krista kha keimahniah a nun tawh zawk avangin kan chet chhuah dan te, kan tawng chhuah dan te, kan thil tih engkim kha a nung zawk Krista thu thu a nih a ngai ta a ni.
Kan mihring hlui thi tawh khan thih hnu awm dan mawi a hriat lohva a zawm loh thin avangin engemaw hlekah a tho leh ur ur a, Krista hmel a hliah ta thin a. Khawvel thil tam tak, sum leh pai te, damchhung ropuina lem te, nawmsakna chi hrang hrang te umin mitthi tawh a nih theihnghilh thakin a che fo thin a , mawi leh mawi lo pawh dawn lovin a che leh buan buan thin a ni. Tin, miin kan chanchin tha lo deuhva an sawi te, kan thiamna renga thiam loh min chantir tein ngawih harsa kan ti a, thi tawh kan nihna theihnghilhin thiam thu kan sawi a, kan ang leh bawrh bawrh mai thin a nih hi. Kawng tam takin sawi tur a awm ang.Thinrim chang te, mangan ni a lo thlen tein Krista zawk kha che thei lova siamin kan mihring hlui thi tawh khan thawh leha rorel phet a tum thin a ni. Chuvangin ringtute hian thih hnu awm dan mawi hi kan hriat a, kan zawm pawh a tul takzet a ni.
Tirhkoh Paula chuan, “Nitin ka thi thin,” a ti a. Keini pawh hian nitin, darkar tin kan mihring hlui thihtir zelin, keimahnia nung tawh Krista khan thuneihna pumhlum a chan theih nana hmun kan ken zel a pawimawh a ni. Chutiang ni thei tura tan kan lak zel chuan keimahni chakna ni lovin, keimahnia nung Krista chakna-in ringtu tha, ringtu hmasawn kan ni ang a, ka da leh, ka tlu leh tih a awm lovang.
Amah Thangkura tih dan takin mitthi tawh chu a ngawi reng tur a ni a, engmah a sawi ve tawh tur a ni lo. Miin a ruang chungah tapin, “Ka pi, ka nu, ka ni, ka u, lo tho leh rawh,” pawh ti sela, thawh tumin a che tur a ni lo. Miin pangpar mawi tak tak leh puan tha tak tak te rawn pe mah sela, “A va mawi em!” pawh a ti tur a ni lo. Miin a kuang chungah thu sawiin a thatna leh fak a hlawhna hrang hrang te sawi mah sela, hre awmin a awm tur a ni lo.
Khawimaw laiah thenkhatin an huatna emaw, a that lohna lai leh a thil tihsual te lo sawi ru deuh mah sela, engmah a haw tur a ni lo. A ruang an sawngbawl dan leh a vui programme an hman danah te a duh zawng ni lovin lungawi lohna a nei a nih pawhin engmah a sawi tur a ni lo. Chhungkhat laina leh thian tha-ten thlemin; thil tha tinreng pek tiama tho leh tura an tih lawm lawm pawhin a ngawihsan reng tur a ni.
Heng mitthi awm dan tur kan han tarlan hrang hrangte hi thil ni sa; zawm loh pawh tum ila kan thih tawh miau chuan zawm loh theih loh a ni kan ti ngei ang. Kan ringtu nunah heti hian ka ngaihtuah a -
Galatia 2:20-ah chuan, “Krista hnenah khenbehin ka awm ta; nimahsela ka nung a ni, keimah erawh chu ka ni tawh lo, Krista chu keimahah a nung zawk a ni,” tih kan hmu a.He Bible changah hian piangthar tawh te chu Krista hnena khenbeh kan nih tawh thu kan hmu a. Keimahni (kan mihring hlui) chu kan thi tawh a, Krista kha keimahniah a nun tawh zawk avangin kan chet chhuah dan te, kan tawng chhuah dan te, kan thil tih engkim kha a nung zawk Krista thu thu a nih a ngai ta a ni.
Kan mihring hlui thi tawh khan thih hnu awm dan mawi a hriat lohva a zawm loh thin avangin engemaw hlekah a tho leh ur ur a, Krista hmel a hliah ta thin a. Khawvel thil tam tak, sum leh pai te, damchhung ropuina lem te, nawmsakna chi hrang hrang te umin mitthi tawh a nih theihnghilh thakin a che fo thin a , mawi leh mawi lo pawh dawn lovin a che leh buan buan thin a ni. Tin, miin kan chanchin tha lo deuhva an sawi te, kan thiamna renga thiam loh min chantir tein ngawih harsa kan ti a, thi tawh kan nihna theihnghilhin thiam thu kan sawi a, kan ang leh bawrh bawrh mai thin a nih hi. Kawng tam takin sawi tur a awm ang.Thinrim chang te, mangan ni a lo thlen tein Krista zawk kha che thei lova siamin kan mihring hlui thi tawh khan thawh leha rorel phet a tum thin a ni. Chuvangin ringtute hian thih hnu awm dan mawi hi kan hriat a, kan zawm pawh a tul takzet a ni.
Tirhkoh Paula chuan, “Nitin ka thi thin,” a ti a. Keini pawh hian nitin, darkar tin kan mihring hlui thihtir zelin, keimahnia nung tawh Krista khan thuneihna pumhlum a chan theih nana hmun kan ken zel a pawimawh a ni. Chutiang ni thei tura tan kan lak zel chuan keimahni chakna ni lovin, keimahnia nung Krista chakna-in ringtu tha, ringtu hmasawn kan ni ang a, ka da leh, ka tlu leh tih a awm lovang.
Subscribe to:
Posts (Atom)
